Na de verkiezingsreuring: let ook op de digitale zaken
29 maart, 2021
De reuring van de verkiezingsweek ligt achter ons. Voor NOREA, de beroepsorganisatie van IT-auditors, een goede reden om de politiek een handreiking te doen. Binnenkort treedt immers de Tweede Kamer in de nieuwe bezetting aan en over enkele maanden hebben we een nieuwe ministersploeg.
Nederland, dé digitale koploper
Om te beginnen doen we de algemene aanbeveling om er vooral voor te zorgen dat Nederland voorop blijft lopen als een van de meest gedigitaliseerde landen van de wereld. Dat levert bedrijvigheid op. Naast de traditionele logistieke knooppunten Rotterdam en Schiphol is digitale technologie de nieuwe economische driver. Nederland moet die voorsprong behouden en dat vraagt om een brede overheidsaanpak. Dus geen hokjesdenken binnen departementale silo's maar initiatieven die de afzonderlijke departementen overstijgen. Belangrijke pijlers zijn een digitale infrastructuur van wereldklasse, een transparante en toegankelijke digitale overheid, onderwijs in digitale zaken, cyberveiligheid en ondersteuning van het bedrijfsleven, in het bijzonder het mkb (zie de strategie ‘Nederland Digitaal’ uit 2018). Niet alleen in Nederland, maar ook samenwerkend in EU-verband. Wij vinden dat vooral aan de volgende zaken moet worden gewerkt.
Kennisniveau Tweede Kamer versterken
Allereerst de Tweede Kamer. Een beknopt artikel zoals dit biedt niet de ruimte voor een uitgebreide bespreking van de zaken waar de Kamer op zou moeten letten bij digitale zaken. Wij zijn daarom graag bereid hierover met de fracties in gesprek te gaan. Als beroepsgroep van IT-auditors kunnen wij helpen het kennisniveau van de Tweede Kamer te versterken als het gaat om het op orde brengen en houden van ICT-infrastructuren en -applicaties. Hieronder willen we alvast wat zaken agenderend aanstippen.
Aandachtspunten voor Tweede Kamer
- De Tweede Kamer moet vooral bijdragen aan het verder op orde brengen van de informatieveiligheid in Nederland. We denken aan de informatieveiligheid bij zowel de overheid intern als in het publieke en private domein. Bijzondere aandacht is vereist voor de informatie die cruciaal is voor de taakuitvoering van overheden en de gegevens die extra bescherming nodig hebben om de staatsveiligheid, de privacy van personen en intellectueel eigendom te kunnen waarborgen. De binnenkort in te stellen vaste Kamercommissie Digitale zaken vinden we een prima stap in de goede richting. Een bijpassend initiatief is de spoedcursus ‘Navigeren door een digitale toekomst’ die Nederland Digitaal (ministerie van Economische Zaken en Klimaat) voor de Tweede Kamerleden organiseert.
- Tegenwoordig halen bijna dagelijks cyberincidenten de media, incidenten waarbij cruciale gegevens (en daarmee mogelijk ook de staatsveiligheid, personen en bedrijven) in gevaar komen. De (mislukte) Russische hackpoging van de Organisation for the Prevention of Chemical Weapons (OPCW) in Den Haag twee jaar geleden, illustreert de realiteit van dreigingen door statelijke actoren. En de daadwerkelijk geslaagde recente hack bij de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is slechts een van de recente voorbeelden. Voor de Vaste Kamercommissie Digitale Zaken zien wij de informatieveiligheid in Nederland als prioriteit. Daarnaast is voor deze commissie een belangrijke toetsende en richtinggevende rol weggelegd bij de onderwerpen informatieveiligheid, cybercrime, privacy en desinformatie via digitale kanalen (social media en websites) die de democratische rechtsorde kan bedreigen.
- Alle fracties/fractieleden willen we aanmoedigen om zich juist in dit digitale tijdperk nadrukkelijk in te zetten voor een ordelijke en doelmatige ICT.
Deelnemers aan de kabinetsformatie: denk ook aan digitale zaken
- Ook de deelnemers aan de komende kabinetsformatie drukken we op het hart alert te zijn op digitale zaken en daarover in het regeerakkoord concrete afspraken op te nemen. Deze afspraken moeten ook doorklinken in de departementale begrotingen en daar worden voorzien van passende budgetten.
- Verder geven we in overweging een aparte minister of staatssecretaris voor digitale zaken te benoemen. Deze bewindspersoon zou primair actie moeten ondernemen om ervoor te zorgen dat Nederland tot de wereldtop gaat en blijft horen als meest gedigitaliseerd land.
- Tot slot vinden we het wenselijk dat er een permanente commissie of een organisatie dan wel departementsonderdeel komt om toezicht te houden op de beheersing van ICT-projecten en een ordelijke digitalisering van departementsonderdelen en uitvoeringsorganisaties. Tot de aandachtspunten voor deze entiteit behoren onder meer informatieveiligheid, privacy en algoritmes die niet discrimineren en burgers en bedrijven eerlijk behandelen.
Kortom, NOREA roept de leden van de Tweede Kamer en de deelnemers aan de kabinetsformatie op, substantieel tijd, aandacht en budget te besteden aan digitale zaken. Alleen dan blijft de digitale koppositie van Nederland behouden en is te waarborgen dat zowel de belangen van burgers en bedrijven als de democratische rechtsorde en staatsveiligheid veilig zijn.
Geschreven door
Wilfried Olthof
